Năm 2015, Quốc hội đã thông qua Luật Kế toán. Cùng với đó, các cơ chế tài chính áp dụng cho đơn vị hành chính sự nghiệp (HCSN) cũng thay đổi như Luật Ngân sách nhà nước hay thế Luật Ngân sách nhà nước năm 2002; Luật Phí, lệ phí thay thế Pháp lệnh Phí, lệ phí năm 2001… Vì vậy, chế độ kế toán HCSN cũng phải sửa đổi để phù hợp với sự đổi mới của cơ chế tài chính, ngân sách và lập báo cáo tài chính theo Luật Kế toán. Tiếp đó, ngày 10/10/2017, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 107/2017/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán HCSN áp dụng từ năm tài chính 2018 thay thế cho Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC và Thông tư số 185/2010/TT-BTC. Do đó, đề tài “Hoàn thiện nội dung kiểm toán đơn vị hành chính sự nghiệp trong điều kiện áp dụng chế độ kế toán mới” được thực hiện làm cơ sở phục vụ cho công tác kiểm toán các đơn vị hành chính sự nghiệp từ năm 2019 của Kiểm toán nhà nước.

Với mục tiêu hệ thống hóa một cách tổng quan về chế độ kế toán mới, so sánh với chế độ kế toán cũ, tìm ra điểm khác biệt và hoàn thiện các nội dung kiểm toán đơn vị hành chính sự nghiệp trong điều kiện áp dụng chế độ kế toán mới, đề tài tập trung nghiên cứu việc kiểm toán đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp trong điều kiện áp dụng chế độ kế toán mới theo Thông tư số 107/2017/TT-BTC ngày 10/10/2017 của Bộ Tài chính.

Đề tài được kết cấu thành 2 chương, trình bày tổng quan về chế độ kế toán HCSN theo Thông tư 107/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính, từ đó hoàn thiện nội dung kiểm toán đơn vị HCSN trong điều kiện áp dụng chế độ kế toán mới. Theo đó, chế độ kế toán mới đã kế thừa những ưu điểm, khắc phục tồn tại, hạn chế  của chế độ kế toán cũ. Thông tư hướng dẫn chi tiết hơn một số tài khoản, bổ sung nhiều tài khoản mới, quy định rõ phương pháp hạch toán, nhằm phản ánh đầy đủ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh mà các quy định trước đó chưa đề cập đến. Đồng thời bổ sung một số loại sổ sách, báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán tại đơn vị kế toán, đáp ứng được yêu cầu của Luật Kế toán 2015 và Luật Ngân sách nhà nước 2015. Đề tài cũng chỉ ra một số điểm cần lưu ý trong hệ thống tài khoản theo chế độ kế toán mới.

Từ những điểm mới đó, đề tài chỉ rõ hướng kiểm toán tại các đơn vị dự toán cấp 1, cấp 2, tại các đơn vị trực tiếp quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước (kiểm toán nguồn kinh phí, kiểm toán tiền và các khoản tương đương tiền, kiểm toán hàng tồn kho, kiểm toán tài sản cố định, kiểm toán các khoản phải thu, tạm ứng, các khoản phải trả, phải nộp, kiểm toán các khoản thu, kiểm toán các khoản chi, kiểm toán các quỹ đơn vị, kiểm toán các tài khoản khác.)

Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao ý nghĩa thực tiễn của đề tài và cho rằng đây là tài liệu tham khảo tốt cho các kiểm toán viên. Đặc biệt, Hội đồng đánh giá cao ý thức của Ban chủ nhiệm khi thực hiện hoàn thành vượt tiến độ nghiên cứu, nộp sản phẩm về Văn phòng Hội đồng khoa học trước hạn và đảm bảo nghiên cứu. Đề tài đã phân tích làm rõ và hệ thống hoá những vấn đề về đơn vị HCSN và những điểm mới của chế độ kế toán mới theo tinh thần của Thông tư 107/2017/TT-BTC. Trên cơ sở hướng dẫn chế độ kế toán mới đối với các đơn vị HCSN, đề tài đã xây dựng hướng dẫn cách thức kiểm toán đối với từng tài khoản kế toán trong hệ thống tài khoản kế toán mới, đồng thời đã chỉ ra những sai sót thường gặp trong quá trình kiểm toán đối với từng tài khoản và chỉ tiêu. Hội đồng nghiệm thu cũng đưa ra một số khuyến nghị và khuyến cáo để Ban chủ nhiệm sửa chữa, bổ sung hoàn thiện đề tài.

Đề tài được Hội đồng thống nhất đánh giá xuất sắc.

Diệu Thuý