Thời gian qua, Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp cải cách mạnh mẽ hệ thống thu ngân sách, qua đó góp phần động viên hợp lý các nguồn lực từ sản xuất và từ tài nguyên, đất đai vào ngân sách nhà nước. Chính sách thuế ngày càng hoàn thiện và đạt được nhiều kết quả tích cực trên hầu khắp các khía cạnh đề ra. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, chính sách thuế Việt Nam vẫn bộc lộ nhiều hạn chế như: Cơ cấu thu chưa bền vững; Tỷ lệ huy động thuế vào ngân sách nhà nước chưa thực sự khuyến khích phát triển kinh tế - xã hội; Thủ tục thuế còn rườm rà gây khó khăn cho người nộp thuế và tạo kẽ hở phát sinh tiêu cực; Công tác thanh tra, kiểm tra thuế đạt hiệu quả tài chính chưa cao; Tình trạng nợ đọng thuế ngày càng gia tăng ảnh hưởng lớn đến sự bình đẳng trong kinh doanh và ổn định nguồn thu...

Với chức năng nhiệm vụ được giao, Kiểm toán nhà nước mặc dù không trực tiếp xây dựng, ban hành, thực thi và sửa đổi, bổ sung chính sách thuế, song qua hoạt động của mình cung cấp thông tin tin cậy, có hệ thống cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoàn thiện chính sách thuế, để chính sách thuế phát huy hiệu quả, thúc đẩy nền kinh tế - xã hội phát triển. Trong những năm qua, vai trò của Kiểm toán nhà nước trong việc tác động đến hoàn thiện chính sách thuế chưa được nghiên cứu đúng mức, cũng như việc thực thi hoạt động kiểm toán thuế trên thực tế.

Đề tài “Tác động của hoạt động kiểm toán đến hoàn thiện chính sách thuế ở Việt Nam” được tiến hành nhằm hệ thống hóa kiến thức lý luận về chính sách thuế; phân tích, đánh giá thực trạng tác động của hoạt động kiểm toán nhà nước đến việc hoàn thiện chính sách thuế ở Việt Nam trên các khía cạnh công tác xây dựng, ban hành, thực thi và đánh giá lại chính sách thuế; đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò và chất lượng tác động của hoạt động kiểm toán nhà nước đến việc xây dựng, ban hành, thực thi và đánh giá lại chính sách thuế.

Đề tài được kết cấu thành 3 chương, trong đó Chương 1 trình bày chính sách thuế và vai trò của Kiểm toán nhà nước đối với chính sách thuế. Chương 2 trình bày thực trạng hoạt động kiểm toán nhà nước và tác động của hoạt động kiểm toán nhà nước đến chính sách thuế ở Việt Nam và Chương 3 đề xuất Giải pháp nâng cao vai trò của Kiểm toán nhà nước trong việc tác động đến hoàn thiện chính sách thuế ở Việt Nam.

Một số giải pháp mang tính ứng dụng để nâng cao vai trò của Kiểm toán nhà nước tác động đến chính sách thuế được ban đề tài đề xuất như: Xây dựng và tổ chức thực hiện kiểm toán chuyên đề kiểm toán hoạt động “Sự tác động kinh tế của chính sách thuế”; Xây dựng và tổ chức thực hiện kiểm toán hoạt động quản lý thuế của cơ quan quản lý thuế; Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược và các kế hoạch kiểm toán trung hạn về kiểm toán thuế; Đổi mới phương pháp tổ chức kiểm toán hoạt động về thuế bằng các chương trình kiểm toán toàn ngành; Đổi mới phương pháp tổ chức và phương pháp nghiệp vụ kiểm tra thuế tại các doanh nghiệp trong cuộc kiểm toán thuế; Xây dựng bộ máy chuyên ngành kiểm toán thuế; Xây dựng chương trình và tổ chức đào tạo kiểm toán viên nhà nước chuyên ngành kiểm toán thuế; Xây dựng phân hệ thông tin điện tử về kiểm toán thuế; Tạo lập kênh cung cấp và trao đổi thông tin với Ủy ban tài chính ngân sách và Bộ Tài chính.

Góp ý về đề tài, Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao giá trị thực tiễn của đề tài, đánh giá cao kết quả nghiên cứu của Ban đề tài cũng như những kiến nghị được đề xuất. Tuy nhiên, để hoàn thiện đề tài, Hội đồng yêu cầu Ban chủ nhiệm tiếp thu và chỉnh sửa tối đa góp ý của các thành viên hội đồng, đặc biệt là một số lưu ý: biên tập lược bỏ một số nội dung đánh giá chưa có đủ bằng chứng xác đáng, bổ sung tiêu chí đánh giá, bổ sung nhóm giải pháp kiến nghị cơ quan thuế sửa dụng các kết quả kiểm toán kiến nghị hoàn thiện chính sách thuế.

Đề tài được Hội đồng thống nhất xếp loại Khá./.