Giáo trình là tài liệu phục vụ chương trình bồi dưỡng ngạch kiểm toán viên cũng như các đối tượng khác cần bồi dưỡng, bổ trợ kiến thức và kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ quản lý ngân sách nhà nước. Tài liệu cung cấp cho người học kiến thức lý luận và nghiệp vụ quản lý ngân sách nhà nước; trang bị cho người học kiến thức lý luận và nghiệp vụ quản lý ngân sách nhà nước và vai trò của Kiểm toán nhà nước đối với công tác quản lý ngân sách nhà nước; giúp người học vận dụng những kiến thức lý luận và nghiệp vụ vào giải quyết có hiệu quả các vấn đề trong quản lý ngân sách nhà nước. Trên cơ sở đó có thể vận dụng vào thực tiễn hoạt động kiểm toán ngân sách nhà nước.

Với chương trình 32 tiết, học viên sẽ được trao đổi 5 chương, trong đó:

Chương 1. Tổng quan về quản lý ngân sách nhà nước, trình bày các nội dung chủ yếu về ngân sách nhà nước, công tác quản lý ngân sách nhà nước, bộ máy quản lý ngân sách nhà nước (Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp; Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp; Bộ, cơ quan trung ương, cơ quan địa phương). Chương 1 cũng trình bày các công cụ quản lý ngân sách nhà nước; bốn trụ cột của quản lý ngân sách nhà nước hiện đại (tính minh bạch, tính giải trình trách nhiệm, tính tiên liệu, sự tham gia của các tổ chức cá nhân liên quan).

Chương 2. Lập và quyết định dự toán ngân sách nhà nước, trình bày những vấn đề cơ bản về lập dự toán ngân sách nhà nước; trình tự lập dự toán ngân sách nhà nước (lập dự toán thu và lập dự toán chi ngân sách nhà nước); quyết định dự toán ngân sách nhà nước. Chương 2 cũng trình bày Kiểm toán nhà nước đối với lập, quyết định dự toán ngân sách nhà nước (vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán nhà nước đối với lập, quyết định dự toán ngân sách nhà nước); Nội dung ý kiến của Kiểm toán nhà nước đối với dự toán ngân sách nhà nước.

Chương 3. Chấp hành ngân sách nhà nước, trình bày ba nội dung chính: i) Chấp hành thu ngân sách nhà nước (Giao dự toán thu, các cơ quan thu, hình thức thu, quy trình thu và xử lý một số tình huống trong chấp hành thu ngân sách); ii) Chấp hành chi ngân sách nhà nước (phân bổ và giao dự toán, nguyên tắc chi ngân sách nhà nước, điều kiện cho ngân sách nhà nước, hình thức chi ngân sách nhà nước, chấp hành chi đầu tư phát triển ngân sách nhà nước và chấp hành chi thường xuyên ngân sách nhà nước); iii) Kiểm toán nhà nước đối với công tác chấp hành ngân sách nhà nước (Vai trò của Kiểm toán nhà nước và những sai sót cơ bản trong công tác chấp hành ngân sách nhà nước phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán).

Chương 4. Kế toán, kiểm toán và quyết toán ngân sách nhà nước, trình bày những vấn đề chung về kế toán (Nội dung; Tổ chức bộ máy kế toán ngân sách nhà nước và nội dung công tác kế toán tại các đơn vị Kho bạc nhà nước, các cơ quan tài chính và các đơn vị dự toán và nhiệm vụ kế toán ngân sách nhà nước; Quy trình chốt số liệu, đối chiếu, xử lý chênh lệch, số dư, khóa sổ kế toán để quyết toán niên độ) và quyết toán ngân sách nhà nước. Sau khi trình bày quy trình chung quyết toán ngân sách nhà nước, chương 4 đề cập cụ thể đến quyết toán thu ngân sách nhà nước và quyết toán chi ngân sách nhà nước. Chương 4 cũng đề cập đến những vấn đề chung về kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước (vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán nhà nước trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước; Mục tiêu, nội dung, phạm vi và đối tượng kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước; Quy trình kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước; Thực tiễn và những lưu ý khi kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước).

Chương 5. Đánh giá quản lý ngân sách nhà nước, trình bày khung đánh giá chi tiêu công và trách nhiệm giải trình tài chính (PEFA); thực hiện đánh giá quản lý chi ngân sách dựa trên kết quả theo khung lôgic và sử dụng khung PEFA và khung lôgic trong hoạt động kiểm toán ngân sách nhà nước.

Tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng thẩm định đánh giá Giáo trình đã cụ thể hóa yêu cầu về nội dung kiến thức đối với ngân sách nhà nước, phù hợp với mục tiêu chương trình đào tạo. Kết cấu của Giáo trình đã bám sát Đề cương được duyệt tại Quyết định số 570/QĐ-KTNN ngày 18/4/2023 của Tổng Kiểm toán nhà nước; đảm bảo tính khoa học trong kết cấu, cân đối giữa các chương, phù hợp với chu trình quản lý ngân sách. Hội đồng thẩm định đề xuất Ban Biên soạn rà soát, bổ sung một số nội dung liên quan đến Luật Ngân sách nhà nước; Nguyên tắc phân cấp quản lý ngân sách nhà nước để làm nổi bật lên vai trò chủ đạo của ngân sách nhà nước; Những sai sót cơ bản trong công tác chấp hành ngân sách nhà nước phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán, như: chi đầu tư xây dựng cơ bản, cơ chế tự chủ tài chính, chi chuyển nguồn sai quy định, sử dụng các quỹ ngoài ngân sách…

PV