Việc thực hiện nghiêm Quy định sẽ góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, tính chuyên nghiệp của Kiểm toán viên nhà nước; nâng cao uy tín của KTNN; tăng cường hiệu quả hoạt động, chất lượng kiểm toán của KTNN.

Quy định là căn cứ để các tổ chức và cá nhân có liên quan giám sát việc ứng xử của Kiểm toán viên nhà nước trong quá trình tham gia hoạt động kiểm toán và trong quan hệ xã hội; góp phần thực hiện có hiệu quả Quy chế dân chủ trong các đơn vị trực thuộc KTNN. Đồng thời, là căn cứ để các đơn vị trực thuộc KTNN (theo thẩm quyền được phân cấp) xử lý trách nhiệm khi Kiểm toán viên nhà nước vi phạm các quy định, chuẩn mực ứng xử trong quá trình tham gia hoạt động kiểm toán và trong quan hệ xã hội.

Theo Quy chế, Kiểm toán viên nhà nước phải tuân thủ và thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ, công chức, viên chức bao gồm những việc được làm hoặc không được làm theo quy định của Đảng, Nhà nước và thực hiện nghiêm các quy định về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Ứng xử trong thực hiện nhiệm vụ kiểm toán

Theo Quy chế, Kiểm toán viên nhà nước ngoài việc thực hiện quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng, Nhà nước, phải thực hiện đầy đủ, đúng các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Kiểm toán viên nhà nước quy định tại Luật KTNN, Quy chế tổ chức và hoạt động của Đoàn KTNN và các văn bản khác có liên quan.

Tuân thủ đầy đủ các quy định về chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Kiểm toán viên nhà nước theo quy định của KTNN.

Khi thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, Kiểm toán viên nhà nước phải sử dụng trang phục và thẻ Kiểm toán viên nhà nước hoặc giấy tờ hợp pháp theo quy định của KTNN.

Ứng xử trong quan hệ với đơn vị được kiểm toán

Kiểm toán viên nhà nước khi giao tiếp với đơn vị được kiểm toán phải có thái độ ứng xử văn minh, lịch sự, lắng nghe, tôn trọng, thiện chí, khiêm tốn; ngôn ngữ giao tiếp phải chuẩn mực, rõ ràng, mạch lạc; giữ gìn uy tín, danh dự của KTNN.

Kiểm toán viên nhà nước phải rèn luyện và sử dụng các kỹ năng giao tiếp như nghe, đọc, nói và kỹ năng trình bày, diễn giải phù hợp với từng mối quan hệ; rèn luyện khả năng tự kiềm chế, kiểm soát bản thân, tránh nổi nóng hoặc tranh luận to tiếng với người giao tiếp.

Không được lợi dụng danh nghĩa KTNN để thực hiện các hành vi trái quy định của Đảng, Nhà nước và các quy định của KTNN.

Không được cản trở, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động bình thường của đơn vị được kiểm toán; bảo mật thông tin của đơn vị được kiểm toán; tôn trọng các quy định nội bộ của đơn vị được kiểm toán.

Ứng xử trong quan hệ nội bộ KTNN

Đối với Kiểm toán viên nhà nước

Kiểm toán viên nhà nước phải tôn trọng cấp trên; thực hiện nghiêm quyết định, kế hoạch, phân công nhiệm vụ của cấp trên; trung thực trong báo cáo công việc và cung cấp đầy đủ kết quả, thông tin trong phạm vi nhiệm vụ được giao với cấp trên; chủ động, sáng tạo khi thực hiện nhiệm vụ được giao. Khi có căn cứ chứng minh rằng, quyết định của cấp trên không phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành thì phải kịp thời báo cáo bằng văn bản với người ra quyết định; trường hợp người ra quyết định vẫn quyết định việc thi hành thì phải chấp hành nhưng yêu cầu phải có ý kiến bằng văn bản, đồng thời báo cáo với cấp trên trực tiếp của người ra quyết định;

Thực hiện việc bảo lưu kết quả kiểm toán theo quy định của pháp luật và đúng trình tự, thủ tục theo Quy chế tổ chức và hoạt động của Đoàn KTNN; có trách nhiệm thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán để bảo vệ, chứng minh tính đúng đắn của ý kiến bảo lưu;

Không lợi dụng việc góp ý, phê bình làm tổn hại uy tín của cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý;

Kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền khi phát hiện hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán.

Trong quan hệ với đồng nghiệp, Kiểm toán viên nhà nước phải tự giác xây dựng và thúc đẩy mối quan hệ cộng tác, hợp tác tốt với đồng nghiệp; phải trung thực, có thái độ thân thiện, cởi mở, chào hỏi khi gặp nhau; tôn trọng, bảo vệ danh dự và giữ uy tín của đồng nghiệp; không gây ồn ào, mất trật tự trong cơ quan hoặc to tiếng khi giao tiếp; không gây bè phái chia rẽ mất đoàn kết nội bộ hoặc lợi dụng góp ý, phê bình làm tổn hại đến uy tín của đồng nghiệp; không quấy rối, gây phiền hà cho đồng nghiệp. Trong quá trình tham gia hoạt động kiểm toán phải phối hợp và giúp đỡ đồng nghiệp để hoàn thành công việc đúng tiến độ và hiệu quả cao nhất.

Kiểm toán viên nhà nước không được thực hiện các hành vi sau: Tố cáo mang tính bịa đặt; viết đơn tố cáo giấu tên, mạo tên; tổ chức, tham gia kích động, xúi giục, mua chuộc, cưỡng ép người khác khiếu nại, tố cáo; cố ý gửi hoặc phát tán đơn khiếu nại, tố cáo đến những nơi không có thẩm quyền giải quyết.

Đối với Kiểm toán viên nhà nước là lãnh đạo, quản lý

Kiểm toán viên nhà nước phải xây dựng, giữ gìn sự đoàn kết, đạo đức và văn hóa công vụ trong cơ quan, đơn vị, trong hoạt động kiểm toán; nắm bắt kịp thời tâm lý của Kiểm toán viên nhà nước thuộc thẩm quyền quản lý để có cách thức điều hành phù hợp với từng đối tượng nhằm phát huy hết khả năng, kinh nghiệm, tính sáng tạo, chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ của Kiểm toán viên nhà nước; tạo điều kiện phát huy dân chủ trong công tác và động viên, khuyến khích phát huy sáng kiến của các Kiểm toán viên nhà nước; tôn trọng và tạo niềm tin cho Kiểm toán viên nhà nước khi giao nhiệm vụ và chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ; bảo vệ danh dự của Kiểm toán viên nhà nước khi bị phản ánh, khiếu nại, tố cáo không đúng sự thật;

Nghiêm cấm hành vi cậy quyền, hách dịch đối với cấp dưới, áp đặt ý kiến theo cảm tính cá nhân của mình làm ảnh hưởng việc thực hiện nhiệm vụ, kết quả quản lý điều hành và kết quả kiểm toán;

Đảm bảo hành xử công bằng, không thiên vị, không phân biệt về giới tính, tình trạng hôn nhân, quan hệ gia đình, người khuyết tật, tôn giáo, dân tộc trong quá trình quản lý, phân công nhiệm vụ, đánh giá, quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ; không đe dọa, trù dập, trả thù người góp ý, phê bình;

Phải đưa ra ý kiến chỉ đạo, kết luận cụ thể các vấn đề trong điều hành, quản lý hoạt động kiểm toán, nghiêm cấm các ý kiến chỉ đạo chung chung gây khó khăn cho cấp dưới thực hiện; không được trốn tránh, đùn đẩy trách nhiệm khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ do mình thực hiện làm ảnh hưởng đến hoạt động của đơn vị hoặc quyền lợi chính đáng, danh dự của đồng nghiệp, cấp dưới;

Nghiêm cấm các hành vi che giấu và làm sai lệch nội dung phản ánh của cấp dưới, của cơ quan, tổ chức khác hoặc của công dân về những việc liên quan đến chức năng, nhiệm vụ do đơn vị mình được giao thực hiện không đúng quy định của pháp luật.

Ứng xử trong mối quan hệ với cơ quan, tổ chức có liên quan

Quy định nêu rõ, Kiểm toán viên nhà nước chỉ được cung cấp những thông tin tài liệu về hoạt động kiểm toán với các cơ quan, tổ chức có liên quan khi được Tổng Kiểm toán nhà nước giao theo quy định của pháp luật và của KTNN.

Thực hiện đúng quy định tại Quy chế phát ngôn và cung cấp thông tin cho cơ quan truyền thông của KTNN.

Thực hiện đúng chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước, quy định của pháp luật và của KTNN khi tiếp xúc, làm việc với cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài; không lợi dụng các hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế vì lợi ích cá nhân.

Thực hiện đúng quy định của pháp luật trong thông tin và truyền thông. Không cung cấp, để lộ, làm mất hoặc viết bài, đăng những thông tin, tài liệu thuộc danh mục bí mật của Đảng, Nhà nước, KTNN, tổ chức hoặc các thông tin vi phạm đời tư của cá nhân, những thông tin chưa được phép công bố; không tàng trữ, tuyên truyền, phát tán hoặc xúi giục người khác tuyên truyền, phát tán thông tin, tài liệu dưới mọi hình thức để truyền bá những quan điểm trái với quy định của Đảng, Nhà nước; không viết bài, cho đăng tải tin, bài viết sai sự thật, vu cáo, bịa đặt; không đăng tải ý kiến phản hồi, cải chính trái quy định; không sáng tác, sản xuất, tàng trữ, phát tán các tác phẩm, công trình văn học, nghệ thuật không lành mạnh, mang tính kích động gây ảnh hưởng xấu trong xã hội; không phát tán bài viết, hồi ký không đúng sự thật.

Ứng xử trong thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Kiểm toán viên nhà nước phải nêu cao ý thức trách nhiệm trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động kiểm toán, cụ thể như sau:

Các hành vi nghiêm cấm đối với Kiểm toán viên nhà nước trong hoạt động kiểm toán:

Hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ, môi giới làm thủ tục hành chính hoặc lợi dụng vị trí công tác để môi giới hưởng thù lao dưới mọi hình thức trái quy định; không đưa, nhận hoa hồng hoặc môi giới đưa, nhận hoa hồng trái quy định;

Cung cấp, tiết lộ thông tin, tài liệu, hồ sơ của đơn vị được kiểm toán cho tổ chức và cá nhân không có thẩm quyền, trách nhiệm; lợi dụng việc nắm được thông tin nội bộ hoặc thông tin bất lợi của tổ chức, cá nhân để đặt điều kiện, gây sức ép đối với đơn vị được kiểm toán nhằm trục lợi hoặc động cơ cá nhân khác; chỉ đạo hoặc cung cấp thông tin, tài liệu sai sự thật, chưa được phép công bố hoặc không thực hiện đúng kết luận, kiến nghị thanh tra, kiểm tra, kiểm toán;

Nhận tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác hoặc lợi ích phi vật chất, tham gia hoạt động vui chơi, giải trí của đơn vị được kiểm toán hoặc người có liên quan đến đơn vị được kiểm toán;

Lợi dụng các mối quan hệ thân quen hoặc sử dụng lợi thế, vị trí công tác, uy tín của mình, người khác để tác động, tranh thủ, gây sức ép với đơn vị được kiểm toán hoặc tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm trục lợi hoặc động cơ cá nhân khác. Để vợ (chồng); bố mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng hoặc bố, mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng vợ (chồng); con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể; anh, chị, em ruột; anh, chị, em ruột của vợ (chồng) lợi dụng ảnh hưởng chức vụ, quyền hạn của mình nhằm thao túng, can thiệp vào hoạt động kiểm toán. Đưa ý đồ cá nhân, đề ra tiêu chí, điều kiện, nhận xét, đánh giá mang tính áp đặt, không đúng bản chất, không đúng sự thật để có lợi hoặc gây bất lợi cho đơn vị được kiểm toán;

Đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị kiểm toán không đúng sự thật hoặc làm giả, làm sai lệch nội dung hồ sơ, bản chất vụ việc, vi phạm của đơn vị được kiểm toán; bao che, tiếp tay, trì hoãn hoặc không kết luận, không xử lý hoặc kết luận, xử lý không đúng nội dung, tính chất, mức độ vi phạm hoặc không báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định đối với tổ chức, cá nhân vi phạm;

Thoả thuận, đặt điều kiện với đơn vị được kiểm toán hoặc người có liên quan đến đơn vị được kiểm toán và thực hiện không đúng, không đầy đủ các quy định để làm thay đổi, sai lệch kết quả, kết luận kiểm toán;

Không kiến nghị, đề xuất chuyển đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu của tội phạm; không kiến nghị hoặc chỉ đạo, xử lý thu hồi vật chất, xử lý kỷ luật theo thẩm quyền đối với các vi phạm;

Gặp gỡ, tiếp xúc, trao đổi không đúng quy định với tổ chức, cá nhân của đơn vị được kiểm toán; sử dụng các tài liệu thẩm tra, xác minh không đúng mục đích;

Thực hiện nhiệm vụ kiểm toán vượt thẩm quyền, không đúng quy trình nghiệp vụ, phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian theo quy định;

Tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật nghề nghiệp của đơn vị được kiểm toán;

Sách nhiễu, gây khó khăn, có thái độ áp đặt, thiếu tôn trọng, không đúng quy định của ngành, can thiệp trái quy định vào hoạt động của đơn vị được kiểm toán;

Không xử lý hoặc không báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định khi nhận được thông tin, đơn, thư phản ánh, tố cáo đơn vị được kiểm toán;

Cản trở, can thiệp trái quy định vào hoạt động kiểm toán;

Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc dùng uy tín, ảnh hưởng của bản thân và gia đình để gợi ý, tác động, gây áp lực đối với người có thẩm quyền quyết định hoặc tham mưu về các kết luận kiểm toán không đúng bản chất sự việc; tác động đến người có thẩm quyền nhằm giúp cho đơn vị được kiểm toán có được kết quả, quyền lợi không chính đáng ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân;

Trực tiếp hoặc gián tiếp hỗ trợ đơn vị được kiểm toán thực hiện các hành vi nhằm trốn tránh, giảm nhẹ trách nhiệm;

Không kịp thời đề nghị cấp có thẩm quyền thay đổi thành viên đoàn kiểm toán khi có căn cứ xác định thành viên không vô tư, khách quan trong công tác; không kịp thời chỉ đạo, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động kiểm toán; không kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền để kiểm tra, kiểm toán đối với những tổ chức, cơ quan, đơn vị và cá nhân có dấu hiệu vi phạm, đơn, thư phản ánh, tố cáo đã được xác định là có cơ sở.

Các hành vi phải báo cáo kịp thời, đầy đủ, chính xác trong hoạt động kiểm toán

Kiểm toán viên nhà nước phải báo ngay với lãnh đạo cấp trên của mình, trường hợp lãnh đạo cấp trên trực tiếp của mình không có chỉ đạo xác minh, làm rõ thì Kiểm toán viên nhà nước báo cáo Trưởng đoàn kiểm toán hoặc Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán khi phát hiện đơn vị được kiểm toán có các hành vi sau:

Có dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực hoặc hành vi bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực;

Sử dụng không tiết kiệm hay lãng phí tài chính công, tài sản công trong cơ quan, tổ chức, đơn vị được kiểm toán;

Can thiệp trái quy định vào hoạt động kiểm toán;

Lợi dụng ảnh hưởng tác động đến người làm nhiệm vụ kiểm toán;

Mua chuộc người có trách nhiệm, chức vụ, quyền hạn hoặc người có liên quan nhằm mục đích chạy tội, trốn tránh trách nhiệm cho đối tượng vi phạm;

Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc dùng uy tín, ảnh hưởng của bản thân và gia đình gợi ý, tác động, gây áp lực để người có thẩm quyền quyết định hoặc tham mưu, đề xuất nhằm đưa ra đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị kiểm toán không đúng bản chất sự việc;

Báo cáo sai lệch, không trung thực, không đầy đủ, không kịp thời hoặc thiếu khách quan thông tin liên quan đến hoạt động kiểm toán.

Ngoài ra, trong hoạt động khác:

Kiểm toán viên nhà nước phải tự giác báo cáo cấp có thẩm quyền khi bản thân thuộc các trường hợp không được bố trí làm thành viên đoàn kiểm toán theo quy định tại Luật KTNN, Quy chế tổ chức và hoạt động của Đoàn KTNN.

Kiểm toán viên nhà nước phải trung thực trong việc báo cáo, lập hồ sơ, kê khai lý lịch, lịch sử bản thân, kê khai tài sản, thu nhập; không mở tài khoản ở nước ngoài trái quy định;

Kiểm toán viên nhà nước chỉ được sử dụng tài sản công với mục đích hợp pháp và chính đáng; phải tuân thủ quy định của KTNN về tạm ứng, thanh toán công tác phí và các khoản chi khác; nghiêm cấm việc thanh toán trùng lặp công tác phí từ nhiều nguồn khác nhau hoặc lợi dụng thanh toán công tác phí để thu lợi bất chính.

Không được thực hiện các hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và các hành vi khác trái quy định của Đảng, Nhà nước.